به نقل از «ایرنا»

روابط معقول تهران با عشق‌آباد و قطاری که به ریل بازگشت

تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۸۲۹۵۱

به گزارش خبرنگار حوزه دولت ایرنا، «قربانقلی بردی محمداف» رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان، نهم خرداد ماه سال جاری در صدر هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد؛ سفری که با توجه به چالش‌های روابط دوجانبه از یک‌سو و نیز اهمیت این روابط از سوی دیگر مهم ارزیابی خواهد شد. به ویژه اگر بدانیم توافقات مهمی درباره انرژی و ترانزیت حاصل شده و سیاست همسایگی دولت سیزدهم مورد استقبال مقامات عشق‌آباد هم قرار گرفته و رویکرد تقابلی پیشین به رویکرد دوستی و عبور از اختلافات تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مهم را «محمد جمشیدی» معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور اعلام کرده و گفته است: «در دیدار آیت‌الله رئیسی با جناب بردی محمداف توافقات بسیار مهمی به‌خصوص درباره انرژی و ترانزیت نهایی شد؛ رویکرد تقابلی دولت قبل نه تنها ایران را ۱/۶ میلیارد دلار در دادگاه محکوم کرد بلکه مسیر آسیای مرکزی را به روی کشور بست اما سیاست همسایگی، هم دوستی می آورد، هم ثروت».

روابط تهران - عشق‌آباد در دولت سیزدهم

«عشق آباد» پایتخت جمهوری ترکمنستان تاکنون دو بار مقصد رئیس‌جمهور ایران بوده و تهران هم دو بار میزبان پدر و پسر «بردی محمداف». آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» یک‌بار آذر ۱۴۰۰ و به‌منظور شرکت در پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، به ترکمنستان رفت و بار دیگر تیر ماه سال گذشته به‌صورت رسمی به این کشور سفر کرد. «سردار بردی‌ محمداف» رئیس‌جمهور جدید و جوان ترکمنستان هم خرداد ۱۴۰۱ در صدر هیأت سیاسی و اقتصادی مهمان تهران بود و دو روز پیش هم «قربانقلی بردی محمداف» رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان در کاخ سعدآباد مورد استقبال رئیس‌جمهور ایران قرار گرفت. در ۲۰ ماه گذشته نیز مقامات سیاسی و اقتصادی برای حل و فصل چالش‌ها و گسترش روابط در تعامل بودند. سفر هیأت‌های اقتصادی، گروه‌های فناوری و شرکت‌های خصوصی دو کشور به‌منظور گسترش تعاملات دوجانبه از نکات مهم روابطی است که با هوشمندی و درایت طرفین از آن حراست شد.

طرفین در دیدارهای برگزار شده در یک موضوع مهم اشتراک نظر داشتند و آن، اهمیت روابط و ضرورت گسترش آن است. آیت‌الله رئیسی روابط دو کشور را دوستانه و برادرانه توصیف و تأکید کرد سطح فعلی روابط ایران و ترکمنستان کافی نیست و می‌تواند متناسب با ظرفیت‌های دو کشور گسترش یابد و با توجه به تعبیر حکیمانه رهبر انقلاب که فرمودند «رابطه ما با ترکمنستان همسایگی نیست؛ بلکه یک رابطه خویشاوندی‌ست»، تصمیمات دولت هم در راستای همین روابط خویشاوندی دنبال خواهد شد. بردی محمداف هم در نشست خبری با رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران، دو کشور را دوست و همسایه‌ای توصیف کرد که همواره به‌دنبال تقویت روابط عمیق خود هستند و ترکمنستان حامی سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تثبیت صلح و ثبات منطقه بوده و هست.

اختلافاتی که اشتراکات را از بین نبردند

تأکید مؤکد بر دوستی و مودت میان دو کشور از سوی مقامات در حالی است که روابط ایران و ترکمنستان در پنج سال گذشته با فرازونشیب‌هایی همراه بود و دولت سیزدهم برای تثبیت روابط بسیار کوشیده است. ایران با همسایه شمال‌ِ شرقی خود ۹۰۰ کیلومتر مرز زمینی و ۳۰۰ کیلومتر مرز دریایی دارد. سرخس، باجگیران، لطف‌آباد و اینچه‌برون چهار مرز زمینی میان ایران و ترکمنستان هستند که بیشترین تبادلات اقتصادی و تجاری دو کشور از طریق آنها صورت می‌گیرد. اهمیت این مرزها زمانی مشخص می‌شود که بدانیم عشق‌آباد دومین شریک تجاری تهران در منطقه آسیای میانه، پس از روسیه است. این مرزها به ویژه در ایام کرونا به دلیل سخت‌گیری‌های دولت ترکمنستان در کنترل این ویروس دستخوش تحولاتی شد که نتیجه آن انسداد مرزها در مقاطع خاصی بود. این موضوع برای ایران به دلیل رعایت همیشگی حسن‌ همجواری، غیرقابل قبول بود اما در دولت وقت حل چالش‌ها با توجه به برخی دیدگاه‌ها به سختی پیش می‌رفت.

معضل دیگر روابط دو کشور، موضوع ترانزیت گاز و تفاوت دیدگاه‌هایی بود که در این زمینه میان دو کشور وجود داشت. جمهوری اسلامی ایران به عنوان واردکننده گاز از ترکمنستان به کیفیت گاز صادر شده و قیمت آن معترض بود؛ این اعتراض از یک‌سو و تعلل در پرداخت بدهی‌ها به ترکمنستان از سوی دیگر سبب شد که عشق‌آباد تصمیم به شکایت از تهران بگیرد اما با درایت دولتمردان، اصل بدهی گازی ۱.۶ میلیارد دلاری ایران به ترکمنستان در طول ۲۰ ماه فعالیت دولت سیزدهم و در سه قسط پرداخت شده است.

روابط با ترکمنستان به عنوان چهارمین قطب گازی جهان نباید قربانی تعلل‌های پیشین می‌شد و دولت سیزدهم با درک این مهم راه را برای آینده‌ای بهتر با این همسایه و استفاده از ظرفیت‌های آن از رهگذر این بهبود روابط گشوده است. در حال حاضر سه خط لوله انتقال گاز کورپجه - کُردکوی، دولت‌آباد - سرخس جمهوری اسلامی ایران و سرخس ترکمنستان به درگز بین دو کشور فعال است و دولت تلاش دارد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، ضمن تثبیت این خطوط، برای آینده در پی خطوط تازه وارداتی و صادراتی هم با همسایه شمال‌ِ شرقی خود باشد.

با تدابیر انجام گرفته در دولت آیت‌الله رئیسی و رفع تنش با ترکمنستان، پایداری شبکه گاز در نواحی شمالِ شرقی افزایش و هزینه انتقال گاز کاهش می‌یابد و سوخت نیروگاه‌ها و صنایع این نقطه از کشور نیز به‌صورت پایدار تأمین و مسیر ایران برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه فراهم می‌شود.

چرا تهران و عشق‌آباد برای یکدیگر مهم هستند

روابط با ترکمنستان با ۶ میلیون نفر جمعیت و ۴۸۸۱۰۰ کیلومتر مربع وسعت، پیوندهای مشترک فرهنگی و موقعیت خاص در آسیای میانه، برای تهران اهمیت خاص خود را دارد. عشق‌آباد برای تهران، حلقه اتصال به کشورهای آسیای میانه است و تهران برای عشق‌آباد مسیر امن دسترسی به آب‌های آزاد و خلیج‌فارس، و صد البته امن‌ترین مسیر انتقال انرژی به غرب و شمال است. این گزاره از بُعد ژئواستراتژیک، اهمیت روابط دو کشور را نشان می‌دهد.

آمارها و شاخص‌های اقتصادی میان دو کشور، حتی با وجود برخی چالش‌های اشاره شده، همواره مناسب و قابل توجه بوده است. خبرگزاری «بیزنس» ترکمنستان اواخر سال گذشته از افزایش ۳۵ درصدی حجم صادرات ایران به این کشور در هشت ماهه نخست همان سال خبر داده بود و در این مدت، دو کشور ۱.۰۳ میلیون تُن محصول به ارزش ۳۵۸.۸۵ میلیون دلار مبادله کردند. ایران و ترکمنستان تاکنون ۱۷ کمیسیون مشترک اقتصادی برگزار کرده‌اند و در سفر اخیر رئیس شورای مصلحت ترکمنستان ۲ سند همکاری و ۳ یادداشت‌تفاهم در زمینه‌های مختلف امضا شد. «جواد اوجی» وزیر نفت هم در توضیح توافقات انجام شده در حوزه انرژی، پرونده مبادله (سوآپ) گاز میان تهران و عشق‌آباد، احیای قراردادهای گذشته در حوزه واردات و تجارت گاز، امضاء تفاهم‌نامه‌ها و عقد قراردادهای جدید خبر داده است. ایران از مشتریان برق ترکمنستان هم هست و در برابر، می‌تواند در مسیر استخراج نفت و معیانات گازی، تجربیات خود را در اختیار این کشور قرار دهد.

تکمیل خط آهن بندرعباس - مشهد - سرخس - تجن، خط‌آهن سه‌جانبه قزاقستان - ترکمنستان - ایران، تکمیل قطعه راه‌آهن چابهار - مشهد، گرگان - مشهد و همچنین گرگان - شاهرود، سیستم انتقال کالا و ترانزیت، شتاب چشمگیر می‌یابد و بازارهای آسیای میانه به روی کالاهای ایرانی و بازار خلیج فارس به روی ترکمنستان گشوده‌تر خواهد شد.

مجموعه دیدارها و گفت‌وگوهای مقامات ایران و ترکمنستان در این سفر، رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان نشان می‌دهد هدف‌گذاری و افق‌گشایی برای روابط تجاری و اقتصادی در اولویت گفت‌وگوها قرار داشته است. اشاره رهبر معظم انقلاب به درخواست بردی‌اف برای حضور متخصصان و کارشناسان ایرانی جهت احداث یک بزرگراه، از نزدیکی مرز ایران و ترکمنستان تا دریای خزر،یکی از این زمینه‌ها بوده و به تصریح رهبری وزارت راه ایران توانایی احداث این بزرگراه را دارد؛ ضمن آنکه با توجه به جایگاه مهم ارتباطات زمینی و ریلی در اقتصاد جهانی، ایران مصمم به تکمیل مسیر ترانزیتی شمال به جنوب است که می‌تواند ترکمنستان و کشورهای اطراف ان را به دریای عمان متصل کند.

بازدید چند ساعته رئیس شورای مصلحت خلق پاکستان از گروه صنعتی «مَپنا»، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نهادهای صنعتی ایران، نشان دیگری از برنامه‌ریزی عشق‌آباد برای بهره‌گیری از توانایی‌های صنایع تهران است. سال‌ها تحریم و تهدید علیه جمهوری اسلامی ایران از سوی دولت‌های غربی، گرچه مسیر زندگی عادی مردم را با دشواری‌های بسیاری مواجه ساخته اما به عاملی برای شکوفایی توانمندی‌های ایران در عرصه‌های مختلف پزشکی و دارویی، نظامی و دفاعی و نانوفناوری‌های جدید تبدیل شده است و بازار بِکر ترکمنستان هم فرصتی مغتنم برای ارائه این توانمندی‌ها خواهد بود.

اشتراکات فرهنگی و تمدنی ایران و ترکمنستان هم از موارد متعددی است که پیمان مودت میان دو کشور را مستحکم‌تر می‌کند؛ اشتراکاتی که رهبر معظم انقلاب آن‌ها را تعبیر به خویشاوندی و در دیدار با قربانقلی بردی محمداف بار دیگر تأکید کردند که «ایران و ترکمنستان خویشاوند و دارای اشتراکات فرهنگی بسیار هستند؛ این اشتراکات فرهنگی زمینه مهمی برای گسترش بیش از پیش روابط در بخش‌های مختلف به‌ویژه در حوزه‌های انرژی و راه است». رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به وجود صدها دانشمند و شخصیت نام‌آور در حدفاصل رودخانه‌های اترک و جیحون در دو کشور و همچنین وجود مقبره «مختومقلی فراغی» شاعر پرآوازه ترکمن در ایران افزودند: «این زمینه‌های فرهنگی را نباید دست‌کم گرفت».

در نهایت روابط ایران و ترکمنستان با تداوم هوشیاری دولت و نگاه ویژه به همسایگان در مسیر معقول خود قرار گرفته است و این برای ایرانی که خنثی‌سازی تحریم‌ها را به‌عنوان راهکاری برای مقابله با زیاده‌خواهی‌های غرب در دستور کار قرار دارد، اهمیت ویژه خواهد داشت.

سیاست دولت ۰ نفر برچسب‌ها محمد باقر قالیباف آسیای مرکزی آیت‌الله رئیسی آسیای میانه سردار بردی محمداف قربانقلی بردی محمداف دولت سیزدهم

منبع: ایرنا

کلیدواژه: محمد باقر قالیباف آسیای مرکزی آیت الله رئیسی آسیای میانه سردار بردی محمداف قربانقلی بردی محمداف دولت سیزدهم سید ابراهیم رئیسی محمد باقر قالیباف آسیای مرکزی آیت الله رئیسی آسیای میانه سردار بردی محمداف قربانقلی بردی محمداف دولت سیزدهم قربانقلی بردی محمداف رئیس شورای مصلحت خلق جمهوری اسلامی ایران ایران و ترکمنستان آیت الله رئیسی ترکمنستان هم میان دو کشور آسیای میانه دولت سیزدهم رئیس جمهور دو کشور روابط دو عشق آباد چالش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۸۲۹۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خبرگزاری کره شمالی جلوتر از مسئولان ایران

با وجود اینکه خبرگزاری رسمی دولت کره شمالی چهارشنبه گذشته از سفر وزیر تجارت بین المللی این کشور به ایران خبر داد اما تاکنون هیچ مقام مسوول ایرانی هیچ توضیحی درباره این سفر نداده است.

به گزارش عصرایران، خبرگزاری رسمی دولت کره شمالی روز چهارشنبه گذشته (۵ اردیبهشت) خبر داد هیات اقتصادی به ریاست یک وزیر این کشور (وزیر تجارت بین المللی) پیونگ یانگ را به مقصد تهران ترک کرد. این اتفاق نادری بود که در عرصه اطلاع‌رسانی کره شمالی رخ می‌داد.

خبرگزاری دولت کره شمالی، اولین رسانه‌ای بود که خبر سفر وزیر را اعلام کرد. بعد از آن هم خبرگزاری رویترز آن را در قالب گزارش خبری، منتشر کرد. در گام بعدی هم خبرگزاری‌ها و رسانه‌های جهان و ایران آن را بازنشر کردند. این خبر با ارزشی بود. کره شمالی کشور منزوی است و با همسایگان و کشورهای جهان، رفت و آمد سطح بالا و گسترده‌ای ندارد.

روابط نزدیک تجاری و اقتصادی کره شمالی به چین و روسیه محدود می‌شود. در جهان هم دوستان کره شمالی علاوه بر روسیه و چین محدود می‌شود به بلاروس، کوبا و ایران و احتمالا چند کشور دیگر.

سفر مقامات کره شمالی به ایران هم اتفاقی کم‌رخداد است. بعد از انقلاب ۵۷ تاکنون، هیچ کدام از رهبران کره شمالی به ایران سفر نکرده اند. تنها یک بار نخست وزیر کره شمالی به ایران آمد (سال ۹۱ نشست سران کشورهای عضوعدم تعهد).

آخرین باری که یک وزیر کره شمالی به ایران آمد مربوط به ۵ سال یعنی سال ۹۷ قبل است. وزیر خارجه کره شمالی در سفر به تهران با روحانی رئیس جمهوری و ظریف وزیر خارجه وقت دیدار و گفتگو داشت. در سه دهه اخیر هیچ وزیر خارجه‌ای از ایران، به کره شمالی سفر نکرده است.

از روز انتشار اولین خبر درباره سفر وزیر کره شمالی به ایران بیش از ۵ روز می‌گذرد اما هیچ خبرگزاری در ایران هیچ خبری دیگری درباره این سفر و این وزیر کره شمالی منتشر نکرده است. اینکه سرنوشت این هیات و این وزیر کره شمالی چه شد؟ به ایران آمد یا نیامد؟ اگر آمد با چه کسی در ایران دیدار داشت؟ هدف از سفر چه بود؟ درباره چه موضوعاتی با مقامات ایران گفتگو کرد؟

اگر نیامد یعنی سفرش لغو شد؟ اگر بله چرا سفر لغو شد؟

به ویژه که وزیر تجارت بین الملل کره شمالی است. قرار است دو کشور تحت تحریم چه چیزی باهم مبادله و خرید و فروش کنند؟ ما قرار است چه چیزی بخریم و چه چیزی می‌توانیم بفروشیم؟ کلا داستان جذاب و مهمی است.

«یون جونگ هو» وزیر روابط اقتصادی خارجی کره شمالی (سمت راست) در عکس آرشیوی در پیونگ یانگ در کنار سفیر روسیه در کره شمالی

هیچ خبرگزاری در ایران از هیچ مقام ایرانی درباره سرنوشت این هیات سوال نکرد. هیچ خبرگزاری در ایران نتوانست از منابع آگاه خود سوال کند و خبری اختصاصی در این باره منتشر کند که این هیات کره شمالی چه شد؟

هیچ مقام مسوولی هم در ایران، در این مدت، احساس مسوولیت نکرد تا به افکار عمومی توضیح دهد آیا این وزیر آمده یا نیامده؟ اگر آمده…

این است وضعیت اطلاع‌رسانی در ایران. خبرگزاری کره شمالی به عنوان بسته‌ترین کشور جهان، خبر سفر وزیرشان به ایران را منتشر می‌کند اما در ایران خودمان، خبری از سرنوشت این سفر و این وزیر نیست. انگار نه انگار. خلاصه اینکه هیچ ارزشی برای مخاطب ایرانی قائل نشدند.

نکته دیگر اینکه، سکوت در برابر اتفاقات با ارزش خبری، آن اتفاق را از بین نمی‌برد بلکه به ابهامات و گمانه زنی‌های اطراف آن رنگ واقعیت می‌دهد.

سکوت در ایران و کره شمالی بعد از انتشار خبر اول سفر وزیر کره شمالی به تهران، به ایران آسیب می‌زند. بزرگترین آسیب این است که گمانه زنی‌ها و احتمالات رسانه‌ها را درباره روابط دو کشور تایید می‌کند.

خبر را اولین بار خبرگزاری کره شمالی اعلام و بعد از آن، رویترز این خبر را در قالب گزارش خبری منتشر کرد. خبر رویترز به صورت گسترده در همه رسانه‌های جهان و ایران بازنشر شد. خبر رویترز احتمالات و گمانه زنی‌هایی را درباره روابط و همکای‌های نظامی مطرح می‌کند که به لحاظ چارچوب افکارعمومی، سکوت دربرابر آن‌ها، یعنی تایید غیرمستقیم و ضمنی.

این رفتارها نه تنها به اعتبار رسانه‌ها و مسوولان ایرانی آسیب می‌زند بلکه ابهام‌ها را تقویت و راه رای برای تولید و تقویت شایعه‌ها و گمانه زنی‌ها باز می‌کند.

بعد از متن

بعد از انتشار متن مشخص شد وزیر تجارت بین المللی کره شمالی دیروز در نمایشگاه صادراتی اکسپو تهران حاضر بوده و از جمله از غرفه سایپا هم بازدید داشته است. این خبر را هم روابط عمومی سایپا اعلام کرده است.